Η Ιερά Μονή Χελανδαρίου ή Χιλανδαρίου εορτάζει στις 21 Νοεμβρίου τα Εισόδια της Θεοτόκου. Ιδρυτής της Μονής ήταν –από τον οποίο πήρε και την ονομασία της- ο ερημίτης Γρηγόριος Χελανδάρης όπου γύρω στα 980 έκτισε μία μικρή εκκλησία και ένα σπίτι για τον εαυτό του και μερικούς μοναχούς, στο μέρος που είναι η Μονή σήμερα. Η Ιερά Μονή Χελανδαρίου βρίσκετα στη βορειοανατολική πλευρά του Αγίου Όρους μέσα σε δασώδη κοιλάδα σε υψόμετρο 50μ. και σε απόσταση 45’ από την θάλασσα ενώ από τις Καρυές . Είναι σέρβικη Μονή και 4η στην ιεραρχία των αγιορείτικων μονών. Ως μεταγενέστεροι ιδρυτές της θεωρούνται επίσης οι Σέρβοι βασιλείς Ράτσκο και Στεφάνο Α΄Νεμάνια που μόνασαν προηγουμένως στην Μονή Βτοπαιδίου και έλαβαν τα ονόματα Άγιος Σάββας και Άγιος Συμεών αντίστοιχα (12 αι.)

Η Μονή ήκμασε κατά τον 13ο και 14ο αιώνα και κατά τα μέσα του 16 αιώνα άνθησε μία σχολή Σερβικής λογοτεχνίας η οποία όμως αργότερα άρχισε να παρακμάζει τον 17ο αιώνα. Το 1722 η Μονή καταστράφηκε σχεδόν ολόκληρη από πυρκαγιά. Το 1676 η αρχιεπισκοπή Ιπεκίου συγχωνεύτηκε στον Οικουμενικό θρόνο έφυγαν οι Σέρβοι μοναχοί. Όμως επικράτησαν ξανά το 1896 μετά την επίσκεψη του βασιλιά της Σερβίας Αλέξανδρο Α’ όπου ανέλαβε την ανακαίνιση της Μονής και την εξόφληση των χρεών της.

Στην Μονή Χιλανδαρίου η Θεοτόκος τιμάται και ως Ηγουμένη από την εποχή που οι μοναχοί προσπάθησαν να τοποθετήσουν την εικόνα της Παναγίας της Τριχερούσας στο τέμπλο του Καθολικού και η εικόνα εξαφανιζόταν και επανεμφανιζόταν στο θρόνο του ηγουμένου.

Το Καθολικόν της Μονής είναι αφιερωμένο στα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου) και ιδρύθηκε το 1293 από τον Στέφανο Ουρόσχ Μιλουτίν. Οι τοιχογραφίες του αγιογραφήθηκαν το 1319 ή το 1320 και επιζωγραφίστηκαν το 1803. Η φιάλη στη μέση περίπου της αυλής κατασκευάστηκε το 1784 και τοιχογραφήθηκε το 1847 από τον Γαλατσάνο ζωγράφο Μακάριο. Πίσω από τον θρόνο του ηγουμένου βρίσκεται ο τάφος του Αγίου Συμεών. Μία μέρα από τον τάφο του Αγίου ξεφύτρωσε μία κληματαριά που καρποφορεί μέχρι σήμερα και λέγεται ότι θεραπεύει τις στείρες γυναίκες. Στη Μονή Χελανδαρίου ανήκουν 9 παρεκκλήσια εντός και 8 εκτός καθώς και οι προσαρτισμένες Μονές Ζυγού, Αγίου Βασιλείου, Κομιτίσσης, Καλύτσα, Παπαρνίκια, Ομολογήτου, Στροβηλαίας, Σκορπιού και Αγίου Γεωργίου.

Στην παλαιά Τράπεζα έχουν διατηρηθεί τοιχογραφίες από το 1629 που επικαλύπτουν όμως παλαιότερες του 14^ου αιώνα.

Η βιβλιοθήκη περιέχει 700 χειρόγραφα σλαβικά και 100 ελληνικά, 25 περγαμηνές σλαβικές και 27 ελληνικές, 7 ειλητάρια περγαμηνής από τις οποίες 2 ελληνικές, 6.600 έντυπα από τα οποία 1.000 ελληνικά. Επίσης περιέχει πάνω από 400 σφραγίδες και έγγραφα, μεταξύ των οποίων βρίσκονται χρυσόβουλα Βυζαντινών αυτοκρατόρων και μία τεράστια και σημαντική συλλογή βιβλίων της Σερβικής λογοτεχνίας των περασμένων αιώνων. Υπάρχουν τέλος 7 ελληνικά και 5 σλάβικα πολύ παλιά ειλητάρια.

ΚΕΙΜΗΛΙΑ-ΕΙΚΟΝΕΣ

Μεταξύ των πολύτιμων κειμηλίων και αναθημάτων υπάρχουν πέντε πολύτιμες πέτρες με χαρακτηριστικά της Παρθένου, του Χριστού και του Αγίου Δημητρίου, του 12^ου αιώνα, και 2 σκαλιστοί ξύλινοι σταυροί που περιέχουν κομμάτια του Τίμιου Σταυρού. Άλλα ανεκτίμητα κειμήλια είναι το σάβανο του Χριστού και κομμάτια από το ακάνθινο στεφάνι, μέρος της πριονισμένης κάρας του προφήτη Ησαΐα, το δεξί πόδι του Αγίου Παντελεήμονα, το δεξί χέρι του Νικηφόρου Πατριάρχη Κων/πόλεως, μέρος των λειψάνων της Αγίας Βαρβάρας και της Αγίας Αικατερίνης. Πολλά από τα κειμήλια δωρίθηκαν από τους Σέρβους βασιλείς και Ρώσους τσάρους. Από τα πιο σημαντικά όμως κειμήλια της Μονής είναι η θαυματουργός εικόνα της Θεοτόκου της ‘Τριχερούσας’ με επίχρυση επένδυση και με διάφορα αρχαία νομίσματα μεταξύ των οποίων διακρίνονται και εκείνα του Μ. Αλεξάνδρου. Υπάρχουν ακόμη θαυματουργές εικόνες της Θεοτόκου: της ‘Γαλακτοτροφούσης’, της ‘τον εκκλησιάρχη παιδευσάσης’, της ‘μη καείσης’ στη μεγάλη πυρκαγιά του 1722, του ‘Ακάθιστου’ και της σερβικής ‘Παπάδικης’ (Πόπσκαγια).

ΚΕΙΜΗΛΙΑ-ΕΙΚΟΝΕΣΕΙΚΟΝΑ ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΡΙΧΕΡΟΥΣΑ